Зураг түүх өгүүлнэ

Уншигчдадаа толилуулж буй зураг эдүгээгээс найман жилийн өмнөх зураг. Энэ зурагт тухайн үеийн улсын хоёр заан, хоёр харцага, гурван начин зогсож байна. Тэд юуны учир ингэж зогссоныг та бүхэн андахгүй мэдэж байгаа биз ээ. Тэд “Ирээдүй цаг” хэмээх барилдаанд барилдахын өмнөхөн ийм зураг татуулжээ.
Баруун захад оны өмнөхөн начин цолд хүрсэн Булганы Дашзэвэгийн Баасандорж зогсчээ. Цөөнгүй жил цолны тааварт явсаар 2005 оны наадамд у.х М.Баяржавхлан, у.н Б.Одхүү нарыг шороодуулж начин цолд хүрсэн билээ. Начин цол хүртээд тун удалгүй намрын нээлтийн барилдаануудад сайн барилдаж д.ав А.Сүхбат, у.г Б.Гантогтох нарыг өвдөг шороодуулж үзэгчдийн анхаарлыг их татаж байлаа. Тийм ч болохоор энэ барилдаанд оролцохоор шалгарсан болов уу. Тэр цагаас найман он өнгөрөхөд тэрээр улсынхаа наадамд дөрвөнтөө шөвгөрч, шөвгийн даваанд долоон удаа барилдсан байна.
Шинэ начны хажууд бяр ихт Дагвадоржийн Азжаргал начин зогсох аж. Түүний хувьд их залуудаа аймгийн арслан болж тэр цагаас хойш олон жил улсын цолны тааварт явсаар 2002 онд наадамчдын хүслийг биелүүлж байв. Начин болсныхоо дараагийн хоёр жил тавын даваанд тунаж шороодсон бөгөөд 2005 оны намар болсон нийслэлийн өдрийн барилдаанд шинэхэн далай аварга Г.Өсөхбаярыг баруун хөлийг нь авахад их холоос давхар тохоод давснаар барагтай бөх барахгүй, баруун хөлдөө алдахгүй бөх болохоо нотлож байв. Иймийн учир он гараад болсон энэ барилдаанд оролцохоор шалгарчээ. Ирээдүй цаг барилдаанд итгэл төгс түрүүлсэн начин тэр зуныхаа наадамд цахиур хагалж ес даван “Монгол улсын арслан” цолд хүрсэн билээ. Тэр цагаас хойш мөн гурвантаа шөвгөрч чимэг нэмжээ.
Булган гарлын хоёр бөхийн хажууд залуу харцага Лхагвасүрэнгийн Пүрэвжав эгнэжээ. Наян гурван жилийн ойгоор найдвартай түрүүлэхээр таамагласан Гэлэгжамцын Өсөхбаярыг гэнэт хаяж шуугиулснаар улсын харцага цолд хүрсэн энэ залуугийн шуудагнаас татах, хавирах мэх шуугиулж байсан цаг энэ онд таарчээ. Энэ зургийг татуулснаас хойш цолоо хоёр батлаж, нийтдээ гурван шөвөг нэмсэн байна.
Хаана хаанаасаа гол дунд ханхар цээжтэй Хадбаатарын Мөнхбаатар заан харагдана. 2005 оны наадамд хосгүй бяртай, сайхан барилдсан залуу заан хойтон жил буюу энэхүү зургийг татуулах зуныхаа наадмаар зургаа даван чимэг нэмсэн бол ирэх жилийнх нь наадамд их сайн барилдан түрүүлж “Монгол улсын арслан” болж байв. Тэр цагаас хойш жил алдахгүй шөвөг нэмж, жинхэнэ бөхийн “шийр” гэдгээ таниулсаар л явна.
Энэ зурагт буй хоёр заан эгнээ зэрэгцээд зогссон байна. Ишдоржийн Доржсамбуу зааны эгэм тахим, гар таллах мэхийн ид сайхан байсан цаг бөгөөд энэ барилдаанд начин Азжаргалд унаж үзүүрлэсэн бол наадмаар зааны даваанд бүдэрсэн юм. Түүнийхээ хойтон төрийн наадамд үзүүрлэж гарьд цол хүртсэн агаад одоо ч иртэй сайхан барилдсаар...
Заануудын дэргэд Дамбийн Рагчаа харцага зогсчээ. Өмнөх онд харцага цол аваад өөр бас олон барилдаанд дээгүүр барилдаж, өндөр гэгээний ойд түрүүлсэн тэрээр тэр цагаас хойш улсынхаа наадамд зургаан удаа шөвгөрч, зүүний засуулыг нэг ханаруулжээ.
Зүүн захад Дугардоржийн Батбаяр начин байх бөгөөд аймгийн цолтны малгай духдуулжээ. Ер нь начин жаахан хэнэггүй нэгэн юм уу гэмээр харагдах. Учир нь үе үе малгайгаа мартдаг тул залуу бөхийн малгайтай ч гарах үе харагддаг. Энд барилдаж буй бөхчүүдтэй эн тэнцүүхэн барилддаг ч улсын наадамд л ахин шөвгөрөөгүй л явна. Гэсэн ч, аль ч барилдаанд аранга хэвээр л байна.
Найман жилийн өмнөх буюу 2006 оны нэгэн зургийг ажихад цаг хугацаа тун хурдалдгийг мэдэж болмоор санагдлаа. Найман жилийн өмнөх энэ цаг дор эдгээр бөхчүүд нас залуу байсан бол одоо ихэнх нь нас хэвийжээ. Гэлээ ч идэр залуу хүчтэнүүдтэй их сайн барилдсаар байна. Зургийг татуулах үедээ долоон бөх маань улсын наадмаас 13 шөвөгтэй байсан бол эдүгээ нэг түрүү, гурван үзүүр, 36 шөвгийг авчээ.
Зураг түүх өгүүлнэ...
Т.Түмэндэмбэрэл