Хурга тойны хурдан хээр
XV жарны могой жил 1917 онд Шанхын хэц, Дэл хөнжлийн хэцэд гарсан хээр унага хожмоо аймаг, хошуундаа алдартай хурдан хүлэг болсон байна. Энэ морийг бага насанд Шанхын хэцийн “сахал” хэмээх Лувсандорж гэдэг хүн танин авч их, бага наадам олон удаа түрүүлгэж улмаар 1922 оны хар нохой жил Хан-Уулыг тахиж сумын занги Дэлэг залан, Сүрэн занги гэдэг хоёр ноёны хошууны тушаал хүлээлцүүлэхэд зориулан хийсэн Хан Уулын энгэрийн наадамд 574 бүдүүн морь уралдахад хавчиг настай хээр морийг Лувсандорж гуай уяж ирэхэд орон нутгийн эрхтэн дархтнууд газар сунгаж Гэдэрэгийн хэцийн Улаан овоо, Хадан усны зүүн хойд элсэн гүвээний араас баруун хойш нь уралдуулсан гэдэг. Энэ үед Лувсандорж гуай аархан асарын өмнө шүдлэн байдас унаж очоод “та нар муусайн баячууд, миний хавчиг морийг хавчиж газар сунгалаа. Миний морь газрын холдоо ч улам сайн даа” гэж байжээ. Энэ одоогоор 30 гаруй км газар байсан байна. Гэтэл Лувсандоржийн хээр морь гараанаасаа эхлэн ганцаараа тасран улам холдон зугтсаар эгэлгүй хол түрүүлж хурдаа гайхуулсан гэдэг. Энэ жилийн наадамд түүнийг 16 настай Ишгэнхүү гэдэг эмэгтэй хүүхэд унаж уралдан түрүүлгэсэн бөгөөд энэ наадамд хамт морь унаж уралдсан өвөөгөө Сэрээ гуай саяхан болтол амьд сэрүүндээ хуучлан ярьдаг байлаа. Хээр морь их хол уяатай бахим чийрэг, дөрвөн талаасаа тэгш сайхан харагддаг, энгийн задгай, унахад хашин юм шиг, уяа орох тусмаа хөнгөрдөг, гайхам сайхан хийц бүрдсэн ажнай байсан гэдэг. Хавчиг хээр морийг энэ наадмаас хойш одоогийн Ханхонгор сумын хацрын хэцээр нутагтай Хурга тойн гэдэг хүн тухайн үед хургатай хонь 300, хомтой 8 атаар худалдан авч олон жил уралдуулсан бөгөөд 1932 онд Өмнөговь аймгийн анхны наадамд хүү Цэмбэл тойн уяж түрүүлгэсэн, бол 1935 онд мөн л түрүүлгэжээ. Үүнээс хоёр жилийн дараа 21 настайдаа аймгийнхаа наадамд 3 дахь удаагаа түрүүлсэн хурдан хүлэг юм. Өмнөговь аймгийн түүхэнд хавчиг морь түрүүлсэн өөр тохиол байхгүй бөгөөд энэ морь Хануулын наадмаас эхлэн аймаг даяар алдаршиж олон жил тогтмол хурдалсан түүхтэй бөгөөд ард түмний дунд “Хурга тойны хээр” гэдэг нэрээр одоог хүртэл домог болон яригдсаар ирлээ.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна