Шилдэг унаач М.Чинбаяр:Агсардаггүй морь унах хамгийн гоё

Шилдэг унаач цувралын маань бас нэгэн бяцхан зочны яриаг хүргэж байна. ММСУХ-ны энэ оны шилдэг унаач Мөнгөнхүүгийн Чинбаяр 2012 онд улс бүсийн наадмаас хоёр түрүү, таван айраг хүртсэн амжилтаараа шилдэг унаачдын хоёрдугаарт эрэмбэлэгдсэн юм. Жаахан биедаа багтамгүй хэрсүү унаач хөвгүүдтэй яриа дэлгэх нь  ямагт өхөөрдөм байдаг юм. Уяачдын цэнгүүнд ээж аавынхаа хамтаар ирж, шагналаа гардан авсан Чинбаяртаа ирэх онд амжилтаа бататгахыг хүсэн ерөөе. 
-Шинэ жилийн баярын мэнд хүргэе. Улиран одож байгаа 2012 онд амжилт бүтээлээр дүүрэн байв уу?
-Баярлалаа. Өнөөдөр хамт баярлаж байгаа уяач ах нар болон үе тэнгийн унаач найз нартаа шинэ жилийн баярын мэндийг хүргэж байна. Энэ оны амжилтаа дүгнүүлэн, оны шилдэг унаачдын нэг боллоо, сайхан байна.
-Шилдэг унаач маань хэдэн настай юм бэ?
-Би 11 настай. Намайг таван настай байхад аав маань морь унахыг зааж өгч байсан юм. Тэр жилээ Баян суманд Болдоо гэж ахын уясан морьдыг унаж нэг түрүү, хоёр айраг авч байлаа. Анх удаа уралдаад айраг түрүү авсан болохоор аав маань их баярласан. Би өөрөө жоохон байсан болохоор одоо шигээ догдлоогүй санагддаг юм. Түүнээс хойш зургаан жил тасралтгүй хурдан морь унаж байна.
-2012 онд ямар ямар амжилт гаргасан бэ?
-Би “Хүй мандал” галын унаач шүү дээ. Энэ жил хоёр түрүү, таван айраг хүртсэн. “Их мандал 2012” наадам буюу говийн бүсийн даншгийн соёолонгийн уралдаанд Шөмбөөнтэйгээ түрүүлсэн. Мөн Өвөрхангай аймгийн Есөнзүйлийн даншигт Б.Наранхүү ахын даагыг унаж түрүүлсэн.
-Аав тань морь уядаг юм уу?
-Үгүй ээ. Тэр үед аав маань айлын адуу малладаг байсан юм. Би айлын бага. Одоо би галдаа амьдардаг. -Аав ээжээсээ тусдаа амьдрах хэцүү юу?
-Галдаа амьдардаг болоод хоёр сар л болж байна.  Манай гал чинь унаач хүүхдүүд олонтой. Зундаа 15,16-уулаа болчихно. Одоо бол гурвуулаа байгаа л даа. Найз нартайгаа хамт байгаа болохоор гэрээ санах зав гардаггүй юм. Зундаа наадам дуусаад, өвөл бол сурагчдын амралтаараа гэртээ харьдаг. Удаан хол  байж байгаад гэртээ очоод  ээжийнхээ гарын хоолыг идэх бас гоё шүү.
-Хамгийн гоё наадмынхаа тухай бидэнд ярьж өгөөч?
-Дээр хэлсэн дээ. Баян сумын наадамд анх түрүүлж байсан гэж. Тэр анхны уралдаан гэдгээрээ санаанд тод үлдсэн байдаг юм. Харин хамгийн гоё гэвэл энэ жилийн Есөнзүйлийн даншиг байна. Даагатайгаа  түрүүлээд ирэх үнэхээр гоё байсан.  Ер нь айраг түрүү хүртэх сайхан л даа.
-Шантрах үе гарч байв уу?
-Бараг гарч байгаагүй ээ. Хүмүүс хаврын бүсийн уралдааныг үзчихээд аймаар байсан уу гэж их асуудаг. Бидний хувьд бол ялгаагүй л дээ. Гэхдээ агсардаггүй номхон морьтой уралдахад амар байдаг юм. Ааштай морьтой бол хойгуур л орчих гээд байна шүү дээ. Нэг удаа надад тийм зүйл тохиолдож байсан. Хойгуур орчихоод хэсэгтээ урам хугарсан.
-Чиний хувьд хамгийн гоё баяр аль вэ?
-Хөгшин залуугүй л шинэ жилийн баярт дуртай байдаг даа. Сүлд мод, амттан дүүрэн бэлэг, өвлийн өвгөн, цав цагаахан цас гээд төсөөлөхөд л өөрийн эрхгүй догдолмоор. Унаач хүүхдүүд бидний хувьд наадамд бас их дуртай. Уралдаад давхиж байх үнэхээр гоё. Гэхдээ бас их хариуцлагатай ажил байгаа юм. Яагаад гэвэл олон сарын өмнөөс уяач ах нарынхаа бэлтгэж, сойсон морьдыг унаж, чансааг нь шалгана гэдэг амаргүй.  Мэдээж бүгдээрээ л түрүүлнэ гэж уралддаг. Наадам дөхөөд ирэхээр аяндаа л баяр хөөр төрөөд л, өөрийн эрхгүй яараад эхэлдэг юм.
-Том болоод ямар мэргэжилтэй болох вэ?
-Уяач болно гэж бодож байгаа. Манай галын уяач Ихбаяр ах маань сая шилдэг уяачийн хоёрдугаарт орсон.  Уяж сойсон морьдоо түрүүлгээд хөлсийг нь арчин жаргалтай зогсох уяач ах нарыг харахаар өөрийн эрхгүй ийм л уяач болно доо бодогддог юм.
-Сүүлийн асуултыг дүүдээ үлдээж байна.
-Баярлалаа. Шинэ жилийн баярын мэндийг аав ээж, ангийн нөхдүүддээ хүргэе. Сайхан баярлаарай.

П.Ундраа