Сунгаа гэж юуг хэлэх вэ?


Уясан морины давхил орж байгаа эсэхийг сорих шалгуур нь сунгаа юм. Дээхэн үед уях морьдыг 6 сарын 20-дын орчим барьж урт богино гэсэн хоёрхон сунгаа хийдэг байлаа. 1960-аад оны сүүлчээс морьдыг 6 сарын 15-дын үеэр барьдаг болж, богино, дунд, урт хэмээн гурав сунгах болсон юм. Харин орчин цагт 6-р сарын 10 өнгөрөөгөөлгүй барьж эрлийз, богино, дунд, уртын хэмээн дөрөв сунгадаг болоод байна.
Эрлийз буюу хамгийн эхний сунгаан 6 сарын 26-ны орчим болох бөгөөд цөөн морьд 4 км орчим замд хийдэг. Тэгэхдээ уяаны галууд өөр хоорондоо нийлэхгүй, дан дангаараа, уяан дээрээ буюу гаднаа голдуу хийх нь бий.
Богино сунгааг 6 сарын 29 нд 6-7 км замд хийдэг. Энэ сунгаанд уяачид морьдоо нэг их татахгүй мөртлөө, мөн нэг ч их шахаж шавдуулахгүй зөн, тааваар уралдуулдаг. Учир нь уяа бүрэн сайн эвлээгүй байж магадгүй тул шахаж шамдуулбал буруутаж магадгүй, мөн хэт болгоомжилбол цаана нь уяа эвлэх цэгцрэх хоног хугацаагүй учраас урьдын адил зөөлөн хандаад амыг нь татуулаад байдаггүй.
Дунд сунгааг 7 сарын 7нд 12-14 км замд хийж байна. Энэ бол уяаны оргил ачааллын үе юм. Энэ үед морьдын уяа бүрэн эвлэсэн, хаанахын хэний ч хүлэгтэй уралдахад бэрхшээхээргүй болсон байх ёстой. Дунд сунгаанд морьдыг шавхан уралдаж үз! Тэр жилийн чинь уяаны өнгө төрх харагдана. Харин дараа нь морьдоо маш нарийн ажиглаарай, өчүүхэн төдий хувирлыг ч анзаарахгүй байж болохгүй шүү.
Их сунгааг 7 сарын 8-нд хийх бөгөөд энэ үед наадмын замд нэгэнт хөдөлсөн, олон газрын уяачид, морьдтой нэг дор цугларан буусан байдаг. Сүүлийн үед томоохон уяачид их сунгаанаар морьдоо нилээд гамнах хандлагатай болоод байна. Жишээ нь, их сунгааны замыг 10 км-ээс хэтүүлэхээ больжээ. Нэгэнт давхил нь гарсан, амьсгаа нь сайн задарсан бол наадмын их давхил ойртсон үед олон морьдтой, хол газар ач тач уралдуулах хэрэггүй гэж үздэг бололтой. Хэрэв таны морины уяа арай дутуу санагдаад байгаа бол харин их сунгаанд сайн шавхаж уралдах хэрэгтэй.
Орчин цагт хурдан морины уяанд хөлс, тар сунгаанаас дутахгүй нэгэн чухал хүчин зүйлийг харгалзах болсон нь адууны амралт юм. Дээхэн үед морьдоо цөөн хоногтой бариад, бага ажилтай цөөн сунгаатай, сунгаануудын хооронд хоёрхон өдрийн өнжөөтэй, түүнд нь тар хийж, хөлс авдаг байсан бол сүүлийн үед сар гаруйн өмнө бариад алсаас зөөлөн ажиллаж, сунгаануудын хооронд гурван өдрийн өнжөөтэй, түүнийхээ нэг өдөрт нь бараг бүтэн зогсоож амралт өгдөг болжээ. Гурван өдрийн өнжөөний алинд нь амраах вэ гэдэг нь тухайн адууны байдлаас шалтгаална. Үүнийг уяачид туршлагажиж,уяа нарийсч байна хэмээн ойлгож болохоор. Давхилын ердөө маргааш үдээс өмнө хөлслөхөд морины бие чангарч дараагийн давхилыг хүртэл хэвээрээ байсаар улмаар цорой нь чангарах магадлалтай байдаг. Иймээс ихэнх уяачид давхилын маргааш зөвхөн уяа тойруулж гишгүүлэх, баалгах төдий амраагаад гурван өнжөөний дунд өдөр нь ажил хийдэг. Гэхдээ зарим нэг зүйлийг анхаарах хэрэгтэй. Таны морь давхилын урд өдөр тарлаад мордуулахад бие нь чангараад хөдөлгөөн нь сайн байдаг бол энэ дундах өдөр хөлсөлсөн нь дээр. Хэрэв таны морь давхилын урд өдөр хөлслөөд мордуулахад бие нь амраад маргааш нь аятайхан хөдөлдөг бол энэ дундах өдөр амраах эсвэл тарлах хэрэгтэй. Ер нь ямар ч морины биемахбод, булчин шөрмөс нь тараар чангарч, хөлсөөр суларч амардаг гэдэг нь тодорхой. Тийм болохоор та өөрийнхөө морьдыг суллаад мордуулбал илүү хөдөлж байна уу? чангалаад мордуулбал илүү хөдөлж байна уу гэдгийг ажиглаад мэдчих хэрэгтэй.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
7-р сарын 10 -нд Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
7-р сарын 10 -нд Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
7-р сарын 10 -нд Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
7-р сарын 10 -нд 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
7-р сарын 10 -нд Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна