Уяач болох гээд анчин болсон “Гэзэгт” Гомбо


1974 оны хавар. Ханангийн хүнхийд Баяхутагийн адуучин Базарсүрэн гуайн дээр уралдаалга болох зар гарчээ. “Ембүү” Пүрвээ, хүргэн “бураа” Пүрэвжав нар морь уяж байв. Тэгэхэд “морин толгой” Дугарсүрэнгийн хүү Гомбо 16 орчим настай, аавын цээж оргисон, эрхийн тэнэг дураараа амьтан тэр хоёрыг бараадан хүрэн зээрд морио уяж байгаа ухаантай. Асуун, хэлүүлэн өөрөө унаад, өөрөө ажил хийдэг байж. Гомбо эрх дураараа зангаа гаргаж заримдаа уяж байгаа морио хөтлөөтэй өдөржин уулаар үнэг хөөгөөд, хөөсөн үнэгээ богшоож алчихаад ирдэг байж. Нөгөөдүүл нь амьтан аллаа гэж сэжиглээд дургүйлхэх нь аргагүй. Санаа нь зовсон Ичинхорлоо эгч нь Гомбод, “миний дүү морь уяж байхад амьтан алдгүй юм шүү” гэж аминчлан хэлнэ. Тэр хаврын уралдаанд олон газраас морь уяж ирсэн байж. “Ембүү” Пүрвээ монхор хүрэн, зэгэл зээрд гэж хоёр сайн морьтой. Зэгэл зээрд нь хөтлөөд л гараад л явдаг мундаг морь байв. Олны танил Дэлгэрхийн “хар” Дамба гуай хүртэл ирчихсэн байж. Гомбын аав “морин толгой” Дугарсүрэн найз Пэлийн Гансүхтэй мотоцикльтой хүүгийнхээ араас ирэв. Их нас мордоход Гомбо хүрэн зээрд морио айлын жижиг хүүхэд олж унуулаад хээр мориороо өөрөө тавьж өгөхөөр хөтлөөд явжээ.
Морьд эргэнгүүт Гомбо хөтөлж аваачаад үзүүрт хүргээд л тавихад хүрэн зээрд морь тасраад л арилж өгч. Замын дунд аав нь Гансүхтэй мотоцикльтой тосоод харж байтал зээрд морь нь ганцаараа гараад ирж. Араас нь ойр морь алга. Гансүх, “за нөгөө танай эрх солиотой хүүхэд чинь наанаас нь эргүүлээд тавьчихаж дээ, “ембүү” Пүрвээгийн зэгэл зээрдийн өмнө явах учиргүй” гэж Гомбыг муулангаа зээрд морио дэргэдүүрээ ирэхээр нь “тат тат ...” гэж татуулаад тойруулдож зогсоогоод, “арын чинь морь яасан бэ” гэсэн чинь унасан хүүхэд нь “араас ирж яваа” гэсэн гэнэ. Тэгтэл араас нь “ембүү” Пүрвээгийн монхор хүрэн, зэгэл зээрд хоёр морь орж иржээ. Ингээд эхний морины араар оруулж уралдаад монхор хүрэн түрүүлээд Гомбын хүрэн зээрд аман хүзүүджээ. Хол түрүүлэх морийг ингэж будилуулснаас болоод түрүүлж чадаагүй өнгөрчээ. Эндээс бас нэг зүйл харагддаг юм. Морь уяж байхад үнэг тааралдах муу. Тааралдсан үнэгийг алчихвал цээр нь гардаг гэдэг үг байдаг. Тэнэсэн сум тархинд гэж Гомбо тааралдсан үнэгийг хөөж алснаар цээр саад нь арилж энэ уяаны морьд хурдалсан байна гэж харагдаад байгаа юм. Санаж явахад илүүдэхгүй л юм даа. Түүнээс хойш Гомбо эдүгээ хүртэл морины хорхойтон хэвээр яваа.
“Гэзэгт” Гомбо хуучлахдаа, “1984 онд Уулбаян сумын 60 жилээр даага, шүдлэн аман хүзүүдүүлж анхны шаазан медаль авчирч байсан. 10 жилийн дараа Уулбаяны 70 жилийн ойгоор Бүлтэн хул, Баатарын ухаа гэдэг хоёр азаргатай очоод сайн байсан Бүлтэн хул азарганд нь садаа гараад Баатарын ухаа гэдэг азаргаа хүүхэдгүй түрүүлгэж нэг ухраагаад аман хүзүүнд барьсан. Түүнээс хойш бас нэг бор азарга түрүүлэгсэн. Ер нь “баадуу” Дорж гуай шиг уяач болох хүн ховор доо. Мань мэтийн нүд нь аниатай юмнууд азаар л морь түрүүлгэж, айрагдуулахаас мэдээд оруулж байгаа юм байхгүй шүү...” гэж ярина. Энэ бол өөрөө өөрийнхөө уяачийн эрэмбийг тодорхойлж байгаа хэрэг.
Харин түүнийг хэн хүнд заяахгүй ангийн тэнгэртэй ховор эр хүн гэдгийг хүлээн зөвшөөрөхөөс аргагүй. Аль хар багадаа 16-тай байхдаа анх морь уяж эхлэхдээ л зэрэгцүүлээд үнэг алж сургууль хийж эхэлсэн нь анчин болохын үүд нээгдэж байсан ч байж магадгүй юм. Харин Гомбын ан хийх эрдмийг “баадуу” Дорж гуайн морь уях эрдэмтэй дүйж болох байх шүү. Түүнд “алдарт анчин” цол өгсөн ч багадна. Тал булгийн “гэзэгт” Гомбо хурдны өглөгтэй, ангийн авлагатай монгол эр хүн дээ. Бас нэг хонгор үрээний толгой илээд инээгээд бэлгэнд өгөх гээд л зогсож ч байгаа. Удам нь юм чинь Улс халзан дахиад төрөх л байх шүү, аз л мэдэх хэрэг.
Н.Санжаадорж
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
8-р сарын 21 -нд "Их хурд-10" уралдаанд эхний 10-т хурдалсан их нас…
-
8-р сарын 11 -нд ММСУХ-ны 30 жилийн ой, "Их хурд-10" уралдаанд эхни…
-
8-р сарын 05 -нд Сүүт гүүний унагыг шүтсү...
-
8-р сарын 04 -нд Зүүн бүсийн сонгомол бага ангилалд Ц.Мягмардоржийн…
-
8-р сарын 02 -нд Зүүн бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд Х.Нурлаты…
-
8-р сарын 02 -нд Зүүн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Э.Бямбасү…
-
7-р сарын 30 -нд Говийн бүсэд Д.Ариуннарангийн хээр хязаалан түрүүл…
-
7-р сарын 30 -нд Говийн бүсэд М.Адъяабаатарын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
7-р сарын 30 -нд Зүүн бүсэд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зээрд түрүүлжээ
-
7-р сарын 30 -нд Говийн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлжээ
-
7-р сарын 30 -нд Баруун бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд Т.Цэенд…
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Г.Пүрэвсүрэнгийн хүрэн халзан даага түр…
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд С.Хүдэрчулууны зээрд соёолон түрүүлжээ
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн халтар морь түрүүлл…
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Говийн бүсэд Б.Баярмагнайн бор соёолон түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Баруун бүсэд О.Баатарын хонгор соёолон түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн Гоё хээр азарга түр…
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Говийн бүсэд Б.Тогтохын хүрэн халзан азарга түрүүл…
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Б.Саянсанаагийн халиун азарга түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Л.Нямба…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд А.Ариунболдын зээрд даага түрүү магна…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд эхний 1…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Б.Дагвабазарын хээр хязаалан түрүүллэ…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд Б.Баярхүүгийн зээрд шүдлэн түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Батдоржийн Ганбаярын хээр халзан шүдл…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Увс аймагт болсон баруун бүсийн уралдаануудад түрү…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсийн шүдлэн насны морьд гарааны зурхай ру…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд Ж.Батзоригийн хар хязаалан түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Дорнод аймагт болсон "Зүүн бүсийн хурд" уралдаануу…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд 113 хязаалан бүртгүүлжээ
-
2025 оны 7-р сарын 27 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач Д.…
-
2025 оны 7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд Б.Гөлөгсайханы бор шүдлэн түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 27 -нд Хөдөлмөрийн баатар Б.Далай нутагтаа "Цэнхэр тэнгэ…
-
2025 оны 7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд 121 соёолон мордож, Н.Мөнхийн бор ха…
-
2025 оны 7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд 147 хязаалан мордож, Г.Хишигбатын хэ…
-
2025 оны 7-р сарын 26 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдаанд эхний 10-т ху…
-
2025 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд М.Мөнхбатын хул морь түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Н.Мөнхзоригийн хээр азарга түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 25 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол бага…
-
2025 оны 7-р сарын 25 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дунд…
-
2025 оны 7-р сарын 25 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дээд…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна