Арал бяр тэгш Амарзаяа начин түрүүллээ

А.Тэлмэн
2014 оны 10-р сарын 15 -нд

Баянзүрх хайрханы хишиг барилдаан наймд дахь удаагаа Монгол бөхийн өргөөнд боллоо. Монгол Улсын аварга С.Мөнхбат, улсын арслан Н.Батсурь, П.Бүрэнтөгс, улсыг гарьд Б.Гончигдамба нараар манлайлуулсан хүчит 256 бөх зодоглон барилдсан барилдаан энгийн даваанаас өрсөлдөөнтэй сайхан боллоо.
Бөхийн барилдааны нэгийн даваанд “Хилчин” спорт хорооны бөх, сумын заан М.Ууганбаатар у.х Ө.Бат-Оршихыг өхийлдөж түлхээд давсан бол Сэлэнгэ аймгийн Сант сумын заан Б.Баатарболд у.н Ду.Батбаярыг, Булган аймгийн Могод сумын заан Ө.Эрдэнэбат у.н Н.Адьяабатыг, Дундговь аймгийн Сайхан-Овоо сумын заан Т.Дагвацэрэн а.х.а Д.Цэвэлсодномыг, Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул сумын заан С.Оргилбаатар а.а Б.Батхуягийг, Өвөрхангай аймгийн Тарагт сумын заан Ж.Бямбадоньд а.а Ж.Мөнгөнийг, Увс аймгийн Ховд сумын харьяат, сумын заан Н.Ширчинхүү а.а Г.Батнямыг өвдөг шороодуулж нэг давцгаалаа. Мөн энэ даваанд Хөвсгөл аймгийн начин Б.Ундрал а.з М.Даваасүрэнгийн баруун хөлд ороод давсан бол Увс аймгийн шинэ харцагууд оноолт таарч Цэдэндоржийн Мөнхбаяр арлаар илүүрхэн давжээ.
Хоёрын даваа өсөх идэр начингуудад халтай байсан бөгөөд Ц.Лхагвасүрэн, Ш.Уламбаяр, Ж.Оргил нар а.н Б.Ундрал, Б.Пүрэвдорж, ц.н А.Мөнхболд нарт өвдөг шороодов. Мөн гиннесийн 6016 бөхийн барилдааны зургаагийн даваанд учраа тааран барилдаж байсан у.н П.Ганхүү, а.н.н Н.Баярбаатар нар барилдааны хоёрын давааны оноолтод таарч а.н.н барьц сонгож мордоод хоёр дахь удаагаа давав. Мөн уран хурц барилдаантай, улсын начин Ц.Одбаяр Баянхонгор аймгийн арслан Төмөрийн хүү аймгийн харцага Дүүрэнсаранд, Б.Бат-Өлзий, Б.Серик, Б.Номиндалай нарын залуу арслангууд а.з Т.Бэгзсүрэн, Ж.Дагва-Очир, Б.Эрдэнэбаяр нарт тус тус өвдөглөжээ. Мөн Ховд аймгийн арслан О.Хангай Өвөрхангай аймгийн заан Л.Батзориг нар хоёрын давааны оноолтод гурав дахь удаагаа таарч Лутын Батзориг заан лут бөх гэдгээ харуулж давуулж гуяддаг дархан мэхээрээ гурав дахь удаагаа орхив.
Гурвын даваанд аварга С.Мөнхбат ц.н А.Мөнхболдыг амлаж татаж хавирахдаа өөрөө тохойлдчихов уу харагдсан ч ахин барилдаж аварга даваа авав. Мөн улсын арслан Н.Батсуурь а.н Б.Ундралыг амлаж бусгаж зайлах хөдөлгөөн хийхэд Ундрал дагаж баруун хөлийг шүүрч түлхээд давснаар энэ өдрийн томоохон шуугианыг тарив. Түүний хувьд жижиг биетэй ч жинтэй бяртай бөхчүүдтэй тун сайн барилддаг билээ. Энэ барилдаанд а.з М.Даваасүрэн, у.ө.и.н Ц.Лхагвасүрэн, у.а Н.Батсуурь нарын баруун хөлд ороод давснаар басч боломгүй бөх гэдгээ нотоллоо. Мөн өмнөх даваанд с.з Ж.Бямбадоньдтой будилаантай барилдсан у.з Б.Батмөнх а.х Т.Дүүрэнсаранд өвдөг шороодов. Хоёрын даваанд а.а А.Даваанямыг зүүн хонгодож цацан давсан а.а Ш.Пүрэвгарьд энэ даваанд нугалаанд таарсан а.а М.Бадарчийг мөн л зүүн хонгодоод давлаа. Энэ даваанд у.н Б.Амарзаяа нэг нутгийн бөх а.з Ж.Дагва-Очирыг амлаж барилдаан маргаантай болсон бөгөөд начны даваагаар өндөрлөсөн юм.
Дөрвийн оноолтод аварга С.Мөнхбат а.н Б.Ундралыг ард нь гарч өргөөд, у.з Ч.Санжаадамба а.з Л.Цээсүрэнг тахимдаж түрээд, у.х Б.Пүрэвсайхан а.а П.Батмөнхийг хонгодож цацаад, у.ө.и.н Р.Пүрэвдагва а.а Бо.Батжаргалыг барьц сонгож хавираад, а.х.а Б.Одгэрэл а.х.а Н.Жаргалбаярыг хонгодож цацаад, а.а Ч.Ганзориг у.н Д.Цогзолдоржийг дунгуйлдаад, а.а Б.Бат-Эрдэнэ у.ө.и.н Э.Энхбатыг бусгаж зайлаад, а.а Д.Энхбат у.х Э.Оюунболдыг мушгиж тонгороод, а.а Ш.Пүрэвгарьд у.х А.Бямбажавыг таллаж татангуут тойруулж гуядаад, а.а Э.Даш у.х А.Цацабширыг хонгодож дайраад тус тус давав. Мөн энэ даваанд у.з Б.Соронзонболд а.а Б.Хаш-Эрдэнэ нарын барилдаан маргаантай болж зааныг давуулав.
Хүчит бөхийн барилдааны тавын даваанд у.ав С.Мөнхбат а.х.а Б.Одгэрэлийг амлаж татаж суйлаад, у.г Б.Гончигдамба а.а Б.Бат-Эрдэнийг голлож дайраад, у.з Ч.Санжаадамба а.а Э.Дашийг давхар ачаад, у.х Б.Пүрэвсайхан а.а Ш.Пүрэвгарьдыг баруун хавираад, у.ө.и.н Р.Пүрэвдагва у.з Б.Соронзонболдыг баруун мушгиж тонгороод, у.н Б.Амарзаяа улсын харцага цолны даваанд барилдаад өвдөг шороодож байсан у.х Т.Өсөх-Ирээдүйд ахин амлуулж дотуур өхийлдөхөд нь сөрж мушгиад, у.н Б.Сангисүрэн а.а Ч.Ганзоригийг гар таллаж тойруулж татаад, а.а Д.Энхбат у.а П.Бүрэнтөгсийг тахимдаж дайраад тус тус давж шөвгөрлөө. Залуу аймгийн арслан Э.Даш, Ш.Пүрэвгарьд нар у.з Ч.Санжаадамба, у.х Б.Пүрэвсайхан нартай тун сайн барилдаад шороодсоныг онцлох нь зүйтэй болов уу.
Зургаагийн даваанд улсын аварга С.Мөнхбат начин болох жилээ гурвын даваанд тунан барилдаж байсан а.а Д.Энхбатыг амлаж татаж мордоод, у.г Б.Гончигдамба у.н Б.Сангисүрэнг хөнтрөөд, у.н Б.Амарзаяа у.з Ч.Санжаадамбыг баруун талдаа холоос зүтгэж давхар ачаад давлаа. Сүүлийн үеийн барилдаануудад тогтмол тунан барилдах болсон “хоёр Пүрэв” ахин тунаж барилдсан бөгөөд харцагыг баруун сугадаж өргөхөд начин тун сайхан хамгаалж тогтсон бөгөөд сөрж баруун талд нь хонгодоод сөхөж цацаад давснаар ээлжит даваагаа авлаа.
Их шөвөгт аварга С.Мөнхбат начин Б.Амарзаяаг амлаж, гарьд Б.Гончигдамба өсөх идэр начин Р.Пүрэвдагва нар тунан барилдав.
Амарзаяа начин баруун талдаа хавирдаг дархан мэхээ аваргад зай өгөлгүй хийсэн бөгөөд үзэгч бидний нүдээр харахад хэтэрхий дээгүүр, өвдөгний үе рүү нь өшиглөөд байна уу гэмээр байв. Өнгөрсөн жилийн шилдэг начингуудын халз барилдааны үеэр начин мөн л энэ мэхээ хийж хэд хэдэн өрсөлдөгчөө гэмтээж байсан билээ. Аварга начин хоёрын барилдаан талбайн баруун урд захад үргэлжилж аварга татаж өмсөөд тун ойролцоо газардсан бөгөөд цэцийн шийдвэрээр начныг давуулж аварга тахимаа өгөв.
Тунасан хоёр тэнцүүхэн сайхан барилдаж гарьд тойруулж шахаж татаад угсруулж зүүн талдаа мордоод давлаа. Начин унасандаа харамсаж баруун гараар зүүн гарын алга руу цохиход гарьд дургүйлхэж начныг дэлсэж харагдав. Тахимаа авч өгөхдөө тэд маргалдаж, харин үзэгчид юу болсныг төдий ойлгоогүй ч өөрсдийн дэмждэг бөхөө өмөөрч шуугилдаж байлаа. Хэдийгээр өөрийг нь цохиж дэлсээгүй байхад олон түмний нүдэн дээр дэлссэн нь гарьдын буруу боловч унасан ч давсан ч жудаг ёсоо эрхэмлэдэг монгол бөхийн сайхан ёс алдагдаж буйн гэрч энэ барилдаан байлаа. Залуу хүчтэнүүд маань унаж давахдаа үг хэл, үйлдэл хөдөлгөөнөө бодож ёс зүйтэй сайхан байх хэрэгтэйг санаж яваасай.
Үзүүр түрүүнд баруун золгооноос татаж баруун талдаа голлож мордоод давснаар Баатарын Амарзаяа начин Баянзүрх хайрханы хишиг барилдаанд түрүүллээ.
Т.Түмэндэмбэрэл

0 Сэтгэгдэл

ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

    Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна