Хаврын маллагаа

Эрлийз өсвөр адууны маллагааны онцлог нь эрт ногоолуулж тэнхрүүлэх, түүний хээл хамгаалах, унага бойжуулахад чиглэгдэнэ. Хаврын улиралд адуунд хамгийн их арчилгааа маллагаа тэжээллэг шаардагддаг үе бөгөөд адуун сүргийн нутаг бэлчээрийг уялдуулан зохицуулах, зөв сонгох нь онцгой чухал билээ. Цас ханзрах үед өвөл нь цас ихтэй байсан газрын бэлчээр соргог сөл сайтай байдаг тул юуны өмнө тийм бэлчээрийг ашиглах нь хэрэгтэй. Хаврын улиралд өдөр нь дулаан, шөнө нь хүйтэн болж агаарын температур ихээхэн хэлбэлздэг. Зарим жилд зургадугаар сард ч цочир хүйтрэлт тохиолдох ба хавар хур тунадас ерөнхийдөө багасах боловч, 4-5 сард уулархаг нутгаар 40-50 мм, ойт хээрт 25-35 мм, говьл 20-30 мм орчим хур тунадас буудаг. Мөн агаарын даралт өвлийг бодвол нэмэгдэх боловч богино хугацаанд үе үе хүчтэй шороон болон цасан шуурга тавьдаг. Ийм үед цаг агаарын мэдээ сонсон адуугаа уруудуулахгүйгээр аль болох нөмөр дулаан бэлчээрт тогтоож, манах хэрэгтэй. Алсын оторт гарсан эрлийз өсвөр адууг дөрөвдүгээр сараас эхлэн аажмаар өвс ургамал сайтай дулаан нутагт дагуулан  маллах бөгөөд хавар дулаарч эхэлмэгц өвөл цас их унасан, чийг хангалттай газрын өвс ургамал сэргэн ургадаг тул нам дор газар нутгийг бараадан энгэр ээвэр газарт маллах нь зүйтэй.
Эрлийз өсвөр адуу, гүүний хээл томрох тусам эрдэс тэжээлийн хэрэгцээ шаардлага нэмэгддэг тул долоо хоногт нэг удаа заавал ханатал хужирлах хэрэгтэй. Хаврын улиралд өдөр уртсаж, цаг агаар дулаарч эхлэх боловч бэлчээрийн нөөц ихэд мууддаг.
Эрдэмтдийн судалгаанаас үзэхэд зуны улиралд бэлчээрийн ургамлын шимт чанар нь 100 хувь гэж үзвэл хаврын улиралд 30-40 хувь болж шимт чанар нь эрс буурах бөгөөд хагд өвсны навч иш нь салхины нөлөө, малын хөлөөр гөвөгдөн унаж нөөц нь багас ч хагд өвсний шимт чанарын шингэц ихээхэн буурна. Иймээс өсвөр адуу хаврын улиралд хэрэгцээт тэжээлээ дан бэлчээрээс олж идэж чаддаггүй учир турж эцэж онд ордог онцлогтой билээ. Адууны хаврын нутаг бэлчээр нь соргог өвс ургамалтай нам дор нөмөр, дулаан, ус хужирын хангамж сайтай байвал зохино. Хавар адуугаа цуглуулж хураахдаа буюу услахдаа газрын нам, намаг, шаваргүй эрэг мөргөцөггүй газрыг сонгон зөөлөн тууж услаж хужирлана. Салхи шуургатай үед адуугаа нөмөр нөөцтэй хөмөг дулаан газар оруулж манаж бөөгнөрүүлж тогтоож маллах бөгөөд хаврын улиралд агаарын харьцангуй чийг бага, өвс ургамал хагдарч хуурайшсан байдаг учир адууны усны хэрэгцээ ихэсдэг. Судалгаанаас үзэхэд  хаврын улиралд нас гүйцсэн адуу өдөрт 25-35 л ус хэрэглэдэг байна. Хавар ботууль, дааган сүүл, биелэг өвс, хялгана, улалж, ерхөг, агь, хазаар өвс зэрэг ургамал эрт цухуйдаг үет ургамал болон агь голлосон бэлчээр сонгон нутаглаж, бэлчээрээ хэсэглэн хувааж ээлж дараалан ашиглах ба хавар адуу бэлчээрт 20 цаг идээшлэж 2-4 цаг унтах, зогсох, амрах зэргээр өнгөрөөж байгаагаар үзвэл 83.3 хувийг бэлчээрт идээшилдэг байна.
 Ногоо цухуйх үеэр адуунд үндэс мэрүүлвэл шүд нь элэгдэх ба хээл хаях, гэдэс чихэлдэх муу талтай тул үндэс хөөх үеэр дагжуур хөрстэй хур өвс шинэ ногоо холимог бэлчээрт хариулвал амархан тэнхэрнэ. Ногоолж байгаа адууг тогтоон маллаж өдөр бүр усална. Холоос тууж усалвал тамирдаж нялх унага сульдах явдал гардаг бөгөөд ногоо сайн цухуйгаагүй үед үндэс их цавьчвал эрлийз өсвөр адуу болон бага насны адуу амархан эцэж турдаг болохыг анхаарч бэлчээрийн өвс ногоо сайтай нутагт маллавал зохино. Алаг өвс, борогтой, ус хужир сайтай бэлчээрийг дагуулан хариулвал ашиг тустай нь судалгаанаас тодорхой ажиглагдаж байна.