“Хангайн хурд” галын уяач аймгийн Алдарт уяач Ж.Хүрэлбаатарын хүү Х.Даваацэрэн: Анхны айргаа авч, аавынхаа нэрийг дуудуулан цоллуулах сайхан байсан

Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын уугуул, “Хангайн хурд” галын уяач аймгийн Алдарт уяач Ж.Хүрэлбаатарын хүү Х.Даваацэрэнтэй хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Таны аав энэ нутгийн анхны Алдарт уяачдын нэг байсан гэдэг. Аавынхаа талаарх дурсамжаас хуваалцаач?
-Миний аав Жамбажавын Хүрэлбаатар 1966 онд Говь-Алтай аймгийн Тонхил суманд төрсөн. Багадаа хурдан морь унадаг байгаад, томдож хасагдсанаасаа хойш бор морио сумандаа хоёр удаа айрагдуулж байсан гэдэг юм. 2005 оноос эхлэн Сэлэнгэ, Хэнтий, Булган, Эрдэнэт зэрэг аймгуудаас адуу цуглуулж, 2006 оноос морь уях болсон. Аавыг нэрд гаргаж олонд таниулсан хүлэг бол хурдан хул азарга нь.
-Хул азарга нь хаанахын адуу юм бэ?
-Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул сумын Батбаяр гэдэг хүнээс МУ-ын Алдарт уяач Д.Батчулуун ах шинжин авч өгсөн гэдэг юм. Хул азарганы эх нь Хэнтий аймгаас ирсэн хул гүү. Тэднийд  хээлтэй гүү ирж гарсан төл нь аавын хул азарга юм. Батбаяр ах хул үрээгээ уяж даага, шүдлэнд нь сумандаа хэд хэд айрагдуулсан юм билээ. Тэгээд хязаалан үрээ манайд ирж, “Адуучин” нэвтрүүлгийн үеэр болсон гурван насны морьдын уралдааны соёолонд түрүүлсэн юм. Тэрнээс хойш улс, бүс, аймаг, сумын наадмаас нийлээд 24, 25 медаль хүртсэн.
-Бүсийн наадам гэдэг нь...
- 2008 онд болсон Булган аймгийн 70 жилийн ой хангайн бүсийн уралдаанд түрүүлж, тэр жилээ Монгол Улсын шилдэг найман азарганы зургаад жагсч байсан. Түүний урьд жил буюу 2007 онд соёолондоо их олон түрүүлж, айрагдсан. Даанч шүдний маргаанаас болоод зарим нэг амжилт нь тооцогдоогүй юм.
-Жишээлбэл...?
-Цагдаагийн байгууллагын 30 жилийн ойд түрүүлээд, шүдний маргаанаар хасагдсан. Мөн Булган аймгийн наадамд азарганд уралдаж түрүүлсэн. Эрдэнэтийнхээ наадамд бас азарганд уралдаад 12-оор давхисан. Сумдын наадамд гэвэл олон түрүүлсээн.
-2008 онд улсад уралдсан гэсэн үү?
-Тэгсэн. Улсын наадамд 15-аар давхиад, дараа хавар нь “Дүнжингаравын хурд”-д очиж наймаар давхисан. Хул азарга 11 нас хүртлээ уралдахдаа аймаг, сумдын чанартай наадмаас бол айраг, түрүү алдаж байгаагүй. Одоо 14 настай азарга үр төлөө өгөөд байж байна.
-Төлүүд нь яаж давхиж байна вэ?
-Төлүүдийг нь нэг их уяхгүй байж байгаад уржнангаас л оролдож эхэлж байна. МУ-ын Алдарт уяач Батчулуун  ах дээрээ би хул азарганыхаа төл хоёр даагыг аваачиж өгсөн. Хонгор даага нь 6 сарын 1–нд Улаантолгойд болсон уралдаанд таваар давхисан. Тэрнээс хойш нэг их уяхгүй байгаа. Нөгөөх нь уг нь монгол үрээ ч гэсэн сэрвээнийхээ өндрөөр хасагдаад байдаг юм. Тэгээд эрлийзэд уралдуулахаар арай л дутаад айрагдаж чадахгүй байгаа.
-Аавын үргэлжлэл болсон залуу уяач багадаа морь мал унаж байсан уу?
-Тиймээ, гэхдээ томоохон  наадмуудад биш жижиг сумдын наадамд л морь унадаг байсан. Аавыгаа морь уяж эхэлсэн цагаас хойш бүх л наадмуудад хамт явж, олон ч газрын наадмыг үзсэн дээ. Ааваас минь хойш гал уяаны ах нар  намайг дэмжиж зөвхөн морины гэлтгүй хувийн асуудалд ч гэсэн ихээхэн анхаарал хандуулдаг.
-Оюутан уу?
-Тийм. МУИС-ийн Археологи-Антропологийн ангийн гуравдугаар курст сурдаг. Хичээлийнхээ хажуугаар морь, малаа оруулж ирж тэжээлгээд аль болох цаг зав гаргахыг хичээдэг.Зундаа бол  хөдөө адуун дээрээ л байдаг  юм.
-Гэрийнхэн чинь дэмжих үү?
-Манай ээж бас моринд их хоббитой. Уяа эхлэхээс эхлээд л дагаад явна шүү дээ. Аавыг дагаж явсаар моринд гүнзгий орсон хүн дээ./инээв/ Уржнан 6 сарын 1–нд даага айрагдуулахад ээж маань их баярласан. Хүү нь бие дааж уяад анхны айргаа авч, аавынхаа нэрийг дуудуулан цоллуулах сайхан байсан байх.
-Аавтайгаа хамт явсан хамгийн сайхан наадмынхаа дурсамжаас хуваалцаач?
-Булган аймгийн 70 жилийн ойн баяр наадам л хамгийн сайхан нь байсан даа. Манай аавын хул азарга түрүүлж, аман хүзүүнд Эрдэнэбилэг ахын бор азарга, гуравт Батчулуун ахын Буган хүрэн орж манайхан их сайхан наадацгаасан. Тэгээд тэр жил аав маань аймгийн Алдарт уяач цол хүртсэн.
-Ийм сайхан бахдалт дурсамжтай наадмууд олон байх болтугай. Уясан морио хурдлуулж, улсын цолонд хүрээрэй. Хүлгийн хийморь ивээх бизээ. Ярилцсанд баярлалаа.
-Баярлалаа. Та бүхэнд ажлын амжилт хүсье.  

"Тод магнай" сэтгүүл Орхон аймгийн тусгай дугаар