Олны морь түрүүлгэсэн анхны уяач болсон нь...


Нар хүлхэж, наадам хүлээсэн өдрүүд үргэлжилсээр... Будсан мэт нов ногоон талын сэргэлэн дэнжид уяа дүүрэн морьд багширч, уралдаанч бяцхан хүүхдүүдийн гийнгоо дуу хадах нь дэндүү сайхан. Ийм л нэгэн өглөө тэртээ холд алсарсан тээр жилийн наадам, тэнгэрт хөөрөг зөрүүлэн суугаа хөх өвгөдийг дурсмаар санагдав.
1960 оны төмөр хулгана жилийн баяр наадмыг багш шавь хоёул зорин очиж, хоёр түрүү, дөрвөн айраг хүртэн хавтай сайхан наадсан билээ. Эд бол Их, Бага хангай, Айраг нуураар нутагладаг Цэндийн Лувсанчойндон, Дамдинсүрэнгийн Гарамжав нар юм.
Ц.Лувсанчойндон уяач насаар ахимаг. Сонссон дуулсан юм ихтэй, туршлага арвин, нутгийн нэртэй, тулхтай сайн уяач. Бага залуудаа Жанчивлан хийдэд шавилан сууж байсан тул барагтай хий гаргахгүй. “Хэлж буй үг нь тэр чигтээ баринтагтай судар болохоор” хэмээн нутгийн хөгшчүүл үнэлнэ.
Харин энэ жил 30 насны босго давсан Дамдинсүрэнгийн Гарамжав уяач бол барга ястан. Уг нь баян айлын ганц хүү болон мэндэлж, балчир насаа дутагдахын гачлангүй, дуусахын зовлонгүй жаргалтай өнгөрүүлсэн ч арваадхан настайдаа хагацлын сүүдэрт даруулж, хоёр эгчийнхээ дэмээр гар ганзага, хөл дөрөөнд хүрсэн билээ.
Д.Гарамжав багаас морь уях эрмэлзэлтэй. Түүндээ хөтлөгдөн аав, ээжээс үлдсэн хэдэн адуугаа туугаад нутгийн тулхтай буурал Лувсанчойндонг бараадан уяаны эрдэмд суралцах болсон бөгөөд “адууны багш минь” хэмээн чин сэтгэлийн угаас хүндэтгэн, эмээнэ.
Ийм түүхтэй хөгшин, залуу хоёр эр Буянт-Ухаагийн буурал дэнжид ирж буугаад Ц.Лувсанчойндон уяач хонгор азарга, хонгор халзан шүдлэн, хонгор даагаа аман хүзүүнд хурдлуулж, харин шавь нь хээр шүдлэн, саарал даага түрүүлгэн, ногоон даага дөрвөөр давхиулав.
Төрийн наадмын 30 айраг, түрүүний зургааг нь багш, шавь хоёул хуваан хүртэж. Бахтай, сайхан.
Баярлаж хөөрсөн залуу эр “Багш аа, хоёулаа дундаа нэг авдар архи аваад энэ улсыг баярлуулъя” хэмээгээд “Муу дээрээ шүдтэй үхэр. Хар усаар яадаг юм” гэх зэмийг хүртэн дуугүй болов.
Тэр үеийн уяачид архи, адуу хоёул нэг саванд багтдаггүй хэмээн ихэд цээрлэдэг байсны дээр Ц.Лувсанчойндон уяач архи огт амсдаггүй хүн байж. Багшаасаа зэм хүртсэн Д.Гарамжав 24-ийн чихрээс хормой дүүрэнг аваад хүмүүст тараан баяраа хуваалцаж санаа нь амарсан гэдэг.
Түүний ийн догдлох нь ч бас учиртай. Наадмын өмнө нэгдлийн дарга “наадамд битгий яваарай” хэмээн үүрэгдсэнсэн. Төлөвлөгөө нормоо тасдаж, төрийн ажил цалгардуулахвий хэмээн эмээснийх л дээ, хөөрхий түүнээс моринд хайргүй, наадамд дургүй монгол хүн хаа байхав.
Үрээ, дааганы уяа зөв аятайхан байх тул даргын захиасыг зөрчин, толгой мэдэн наадамд мордохдоо Д.Гарамжав гэргийдээ “Миний хөгшин радиогоо чангахан тавиад чагнаж байгаарай. Яагаад нэгдлээс нэг морь түрүүлж болдоггүй юм. Би саарал даагаа түрүүлгэнэ” гэж хэлээд явж.
Тэгээд хэлсэн ёсоороо “Алтан өлгий” нэгдлийнхээ нэрээр саарал даагаа түрүүлгэж, нийгэм, олны морийг уяж түрүүлгэсэн анхны уяач болсон юм.
А.Тэлмэн
2 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Өчигдөр, 12:28 минут МУ-ын Алдарт уяач И.Золбоо: Хонгор нутгаас төрийн …
-
Лхагва, 12:01 минут Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд: Тод манлай уяач Б.…
-
Мягмар, 12:59 минут "Их хурд-10" уралдаанд эхний 10-т хурдалсан соёоло…
-
8-р сарын 21 -нд "Их хурд-10" уралдаанд эхний 10-т хурдалсан их нас…
-
8-р сарын 11 -нд ММСУХ-ны 30 жилийн ой, "Их хурд-10" уралдаанд эхни…
-
8-р сарын 05 -нд Сүүт гүүний унагыг шүтсү...
-
2025 оны 8-р сарын 04 -нд Зүүн бүсийн сонгомол бага ангилалд Ц.Мягмардоржийн…
-
2025 оны 8-р сарын 02 -нд Зүүн бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд Х.Нурлаты…
-
2025 оны 8-р сарын 02 -нд Зүүн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Э.Бямбасү…
-
2025 оны 7-р сарын 30 -нд Говийн бүсэд Д.Ариуннарангийн хээр хязаалан түрүүл…
-
2025 оны 7-р сарын 30 -нд Говийн бүсэд М.Адъяабаатарын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2025 оны 7-р сарын 30 -нд Зүүн бүсэд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зээрд түрүүлжээ
-
2025 оны 7-р сарын 30 -нд Говийн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлжээ
-
2025 оны 7-р сарын 30 -нд Баруун бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд Т.Цэенд…
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Г.Пүрэвсүрэнгийн хүрэн халзан даага түр…
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд С.Хүдэрчулууны зээрд соёолон түрүүлжээ
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн халтар морь түрүүлл…
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Говийн бүсэд Б.Баярмагнайн бор соёолон түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Баруун бүсэд О.Баатарын хонгор соёолон түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн Гоё хээр азарга түр…
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Говийн бүсэд Б.Тогтохын хүрэн халзан азарга түрүүл…
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Б.Саянсанаагийн халиун азарга түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Л.Нямба…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд А.Ариунболдын зээрд даага түрүү магна…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд эхний 1…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Б.Дагвабазарын хээр хязаалан түрүүллэ…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд Б.Баярхүүгийн зээрд шүдлэн түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Батдоржийн Ганбаярын хээр халзан шүдл…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Увс аймагт болсон баруун бүсийн уралдаануудад түрү…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсийн шүдлэн насны морьд гарааны зурхай ру…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд Ж.Батзоригийн хар хязаалан түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Дорнод аймагт болсон "Зүүн бүсийн хурд" уралдаануу…
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд 113 хязаалан бүртгүүлжээ
-
2025 оны 7-р сарын 27 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач Д.…
-
2025 оны 7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд Б.Гөлөгсайханы бор шүдлэн түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 27 -нд Хөдөлмөрийн баатар Б.Далай нутагтаа "Цэнхэр тэнгэ…
-
2025 оны 7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд 121 соёолон мордож, Н.Мөнхийн бор ха…
-
2025 оны 7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд 147 хязаалан мордож, Г.Хишигбатын хэ…
-
2025 оны 7-р сарын 26 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдаанд эхний 10-т ху…
-
2025 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд М.Мөнхбатын хул морь түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Н.Мөнхзоригийн хээр азарга түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 25 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол бага…
-
2025 оны 7-р сарын 25 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дунд…
-
2025 оны 7-р сарын 25 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дээд…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
66.181.179.122
Сайхан хүн байсан даа.
Reply202.126.90.59
Goe shvv
Reply