Давируул
А.Тэлмэн 2012 оны 5-р сарын 28 -нд
Европчууд морь унахдаа ташуур хэрэглэдэггүй, харин тусгай давируулаар давирдаг. Дөрөө гараагүй балар эртний үед давируулыг бүтээсэн гэдэг бөгөөд морь хурдлахад хүн морины нуруун дээр ийш тийш савчин хөдөлж, давируул нь морийг хатаж өвтгөдөг байжээ. Тиймээс өвдөлтөөс эмээсэн морь хатгуулахгүйн тулд их зөөлөн явах хэрэгтэй болдог байсан байна. Үүнээс үүдэн давируулыг анхандаа морийг хурдлуулах бус харин хурдыг нь сааруулан нэг хэвэнд барихад ашигладаг байжээ. Гэхдээ дөрөө гарах хүртэл давируул тийм ч өргөн хэрэглэгддэггүй байсан бөгөөд дөрөө хэрэглэх болсноос хойш өргөн тархжээ.
Шпор буюу давируулыг анх Европ тивийн Балканы хойгт амьдарч байсан иллирчүүд нээсэн гэдэг бөгөөд одоогоор мэдэгдэж байгаа хамгийн эртний буюу манай тооллын өмнөх 5-р зууны үеийн давируул энэ нутгийн нэгэн булшнаас олдсон юм. Иллир омгийхны нэг төлөөлөгч болох венетууд нь морийг сурган, уналга, ачлаганд ашигладгаараа ойр хавьдаа л алдартай байсан болохоор ийнхүү амьдралын шаардлагаар давируулыг зохион бүтээсэн хэмээн эрдэмтэд үздэг. Ингэхдээ жирийн хүмүүсийн давируул нь хар төмөр, эсвэл хүрлээр хийгдсэн байдаг байсан бол язгууртнууд, алдартай хүмүүсийнх нь алт, мөнгөөр хийгддэг байжээ.
Гэхдээ давируулыг Европт өргөн тархахад манай тооллын 5-1-р зууны үед одоогийн Баруун Европын нутагт нүүн ирсэн Кельт омгийнхон шийдвэрлэх үүрэг гүйцэтгэсэн гэж үздэг. Учир нь энэ омгийнхныг Европоор тархах явцад нь германчууд, иберичуд, славчууд давируулыг нь зээлдэн авчээ.
Мэдээж овог, омог болгон давируулд өөрийн онцлогоо тусган өөрчилж байсан нь ойлгомжтой. Ингэсээр одоогийн дугуй давируулын өвөг болох одтой давируул нь 13-р зууны үед бий болжээ. Зуун жилийн дараа хуучны өргөст давируул нь энэ давируулд зайгаа бүрэн тавьж өгсөн юм.
Давируулыг гол төлөв давтах аргаар хийдэг байсан бөгөөд эзнийхээ нийгэмд эзэлдэг байр сууринаас шалтгаалаад алт, мөнгө, элдэв зүйлээр чимэглэдэг байсан байна.
Харин Монгол, Араб, Түрэг зэрэг дорно дахины орнуудад давируулыг мэддэг байсан ч морь зовоодог хэмээн үзэж ташуурыг хэрэглэсээр иржээ.
Шпор буюу давируулыг анх Европ тивийн Балканы хойгт амьдарч байсан иллирчүүд нээсэн гэдэг бөгөөд одоогоор мэдэгдэж байгаа хамгийн эртний буюу манай тооллын өмнөх 5-р зууны үеийн давируул энэ нутгийн нэгэн булшнаас олдсон юм. Иллир омгийхны нэг төлөөлөгч болох венетууд нь морийг сурган, уналга, ачлаганд ашигладгаараа ойр хавьдаа л алдартай байсан болохоор ийнхүү амьдралын шаардлагаар давируулыг зохион бүтээсэн хэмээн эрдэмтэд үздэг. Ингэхдээ жирийн хүмүүсийн давируул нь хар төмөр, эсвэл хүрлээр хийгдсэн байдаг байсан бол язгууртнууд, алдартай хүмүүсийнх нь алт, мөнгөөр хийгддэг байжээ.
Гэхдээ давируулыг Европт өргөн тархахад манай тооллын 5-1-р зууны үед одоогийн Баруун Европын нутагт нүүн ирсэн Кельт омгийнхон шийдвэрлэх үүрэг гүйцэтгэсэн гэж үздэг. Учир нь энэ омгийнхныг Европоор тархах явцад нь германчууд, иберичуд, славчууд давируулыг нь зээлдэн авчээ.
Мэдээж овог, омог болгон давируулд өөрийн онцлогоо тусган өөрчилж байсан нь ойлгомжтой. Ингэсээр одоогийн дугуй давируулын өвөг болох одтой давируул нь 13-р зууны үед бий болжээ. Зуун жилийн дараа хуучны өргөст давируул нь энэ давируулд зайгаа бүрэн тавьж өгсөн юм.
Давируулыг гол төлөв давтах аргаар хийдэг байсан бөгөөд эзнийхээ нийгэмд эзэлдэг байр сууринаас шалтгаалаад алт, мөнгө, элдэв зүйлээр чимэглэдэг байсан байна.
Харин Монгол, Араб, Түрэг зэрэг дорно дахины орнуудад давируулыг мэддэг байсан ч морь зовоодог хэмээн үзэж ташуурыг хэрэглэсээр иржээ.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Ням, 16:01 минут Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура… -
Лхагва, 00:26 минут Эндүүрэгдээд эзнээ олжээ -
12-р сарын 01 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура… -
11-р сарын 30 -нд Ярилцах болзол хангагдав -
11-р сарын 26 -нд Шөвгөр зээрдээ дурсах уу? -
11-р сарын 26 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд: МУ-ын Алдарт уяач … -
11-р сарын 26 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура… -
11-р сарын 23 -нд Янзага зээрд -
11-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура… -
11-р сарын 19 -нд Элдэв-Очирын Ариунболд хэмээх идэрхэн уяачийн туха… -
11-р сарын 12 -нд Бар жилийн унаганууд бүгд айрагдав -
11-р сарын 12 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд: Тод манлай уяач Т.… -
11-р сарын 11 -нд Эр улсын нөхөрлөл Их хурдын айраг хүртээсэн нь -
2025 оны 11-р сарын 02 -нд Цадиггүй Цагаанаа -
2025 оны 10-р сарын 31 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд: МУ-ын Алдарт уяач … -
2025 оны 10-р сарын 31 -нд Мөрөөдөл биелүүлэх Мөнгөн -
2025 оны 10-р сарын 01 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд: Тод манлай уяач Г.… -
2025 оны 10-р сарын 01 -нд Уралдаанч Б.Мөнхбилэг: Манай найзууд дунд надаас ө… -
2025 оны 9-р сарын 24 -нд "Их хурд-10" уралдаанд эхний 10-т хурдалсан дааган… -
2025 оны 9-р сарын 20 -нд Д.Доржцэвээн: Монголчууд эртнээс Дамдин Сандүв бур… -
2025 оны 9-р сарын 16 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд: Тод манлай уяач С.… -
2025 оны 9-р сарын 16 -нд "Их хурд-10" уралдаанд эхний 10-т хурдалсан шүдлэн… -
2025 оны 9-р сарын 16 -нд Түмэн эх Бүлтгэр халзан -
2025 оны 9-р сарын 10 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд: Тод манлай уяач Д.… -
2025 оны 9-р сарын 10 -нд "Их хурд-10" уралдаанд эхний 10-т хурдалсан хязаал… -
2025 оны 9-р сарын 04 -нд МУ-ын Алдарт уяач И.Золбоо: Хонгор нутгаас төрийн … -
2025 оны 9-р сарын 03 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд: Тод манлай уяач Б.… -
2025 оны 9-р сарын 02 -нд "Их хурд-10" уралдаанд эхний 10-т хурдалсан соёоло…
-
2025 оны 8-р сарын 21 -нд "Их хурд-10" уралдаанд эхний 10-т хурдалсан их нас… -
2025 оны 8-р сарын 11 -нд ММСУХ-ны 30 жилийн ой, "Их хурд-10" уралдаанд эхни… -
2025 оны 8-р сарын 05 -нд Сүүт гүүний унагыг шүтсү... -
2025 оны 8-р сарын 04 -нд Зүүн бүсийн сонгомол бага ангилалд Ц.Мягмардоржийн…
-
2025 оны 8-р сарын 02 -нд Зүүн бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд Х.Нурлаты… -
2025 оны 8-р сарын 02 -нд Зүүн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Э.Бямбасү… -
2025 оны 7-р сарын 30 -нд Говийн бүсэд Д.Ариуннарангийн хээр хязаалан түрүүл… -
2025 оны 7-р сарын 30 -нд Говийн бүсэд М.Адъяабаатарын хар шүдлэн түрүүлжээ -
2025 оны 7-р сарын 30 -нд Зүүн бүсэд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зээрд түрүүлжээ -
2025 оны 7-р сарын 30 -нд Говийн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлжээ -
2025 оны 7-р сарын 30 -нд Баруун бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд Т.Цэенд… -
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд М.Энхтайванбаатарын зээрд халзан даага … -
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд С.Хүдэрчулууны зээрд соёолон түрүүлжээ
-
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн халтар морь түрүүлл… -
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Говийн бүсэд Б.Баярмагнайн бор соёолон түрүүллээ -
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Баруун бүсэд О.Баатарын хонгор соёолон түрүүллээ -
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн Гоё хээр азарга түр… -
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Говийн бүсэд Б.Тогтохын хүрэн халзан азарга түрүүл… -
2025 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Б.Саянсанаагийн халиун азарга түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Л.Нямба… -
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд А.Ариунболдын зээрд даага түрүү магна… -
2025 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд эхний 1…

Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна