Хөдөлмөрийн баатар, Тод манлай уяач Д.Даваахүү: Тэнгэрлиг хүний морь л давхидаг юм шүү дээ
А.Тэлмэн
2014 оны 9-р сарын 11 -нд
Есдүгээр сарын 5-ны баасан гарагт Цагаан хөтөлд болсон уяачдын өдөрлөгийн үеэр Тод манлай уяач Д.Даваахүүтэй уулзаж, цөөн хором хөөрөлдлөө.
-Өнөөдрийн арга хэмжээнүүдийн талаар Тод манлай ямар бодолтой байгаа вэ?
-Би энэ холбоог үүсгэн байгуулагчийн нэг. Нэг үе ажил төрөлд нь оролцож, хийлцэж явсан одоо бол харах, шинжих л үүрэгтэй болж дээ. Залуу улс гэдэг чинь яасан ч сайхан юм бодож сэтгэдэг юм.
-Уяачийн тангараг өргөх үед юу бодогдож байх юм?
-Хүний ёс жудаг, хурдан морь гэдэг агуу сайхан юмыг зөв чигт нь залж сайхнаар нь авч явах тухай л бодогдож байлаа. Энэ тангараг зөв зүйтэй явдал болж.Зөвхөн уяачид гэлтгүй сургуулийн хүүхдийн сурах бичигт оруулаад багаас нь монгол ахуй соёлоо дээдлэн эрхэмлэдэг болгох хэрэгтэй юм байна.
-Могой жилд Монгол уяачдаас төрсөн анхны Хөдөлмөрийн баатар болж, морин жилд төрийн наадамд гурван үеэрээ азарга түрүүлгэсэн хэмээн шинэ амжилтын эзэн боллоо?
-Би 1978 онд анх төрийн наадамд азарга түрүүлгэсэн. Түүнээс хойш 26 жилийн дараа хүүгийн хонгор азарга улсын наадамд түрүүллээ. Монгол төрийн их баяр наадамд ХХ зууны эхэнд өвгөн ноён Пүрэвжав гэдэг хүн гурван үеэрээ азарга түрүүлгэсэн байдаг юм.
-Танайхыг л анхдагч гэж бодож байлаа?
-Өвгөн ноён Пүрэвжав, Пүрэвжавын хүү Доржсүрэн, Доржсүрэнгийн хүү Пунцагнамжил гэж гурван үеэрээ төрийн наадамд азарга түрүүлгэсэн улс даа. Түүний дараачийнх энэ зууны эхэнд манайхан төрийн наадамд гурван үеэрээ азарга түрүүлгэсэн айл болж байна. Ер нь гурав, дөрвөн үеэрээ төрийн наадамд морь айрагдуулсан хүмүүс бол цөөнгүй бий. Харин түрүүлгэсэн нь цөөн байх.
-“Монгол тулгатны 100 эрхэм” нэвтрүүлэгт оролцохдоо “би амьдралдаа гурван удаа унаж сэхсэн хүн. Сүүлд сэрэхдээ арай удаан ч Хөдөлмөрийн баатар цолтой ирлээ. Энэ жил ер нь баллаж мэднэ шүү” хэмээж байсан. Нээрэн ч амны бэлгэ даган төрийн наадамд азарга түрүүлгэлээ шүү дээ. Тэр үед азаргаа түрүүлнэ хэмээн тооцож байсан хэрэг үү?
-Сайхан л юм даа. Аливаа юм хэмжээ, хугацаатай байдаг шүү дээ. Жишээ нь, би анх 1996 онд 1921 номертой Сүхбаатарын одон авч байлаа. Тэгээд хувьсгал ялсан оны дугаартай одонгийн гэрчилгээ авлаа гээд их бэлгэшээж байсан. Дараа нь би Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар цолыг өөрийнхөө төрсөн өдрөөр гардаж авсан. Би чинь 1950 оны бар жилтэй хүн. 1951 оны эхэнд битүүний урд өдөр буюу хуучнаар тоос гөвдөг 29-нд төрсөн юм билээ. Яг тэр өдрөө Хөдөлмөрийн баатар болсон. Тухайн үед нэвтрүүлэгт орж байхдаа азаргаа түрүүлнэ гэж бат итгээгүй ч горьдож байсан. Түүнийгээ л хэлсэн юм. Олон жил адуу дагасан хүн байна. Нэг барагцаа байна аа. Түрүүлдэггүй юмаа гэхэд айрагдана. Харин яг хэцүү нэртийг атгаж чадах болов уу гэж бодож байсан. Түүнийгээ л цухуйлгасан юм.
-Азарга уралдааныг харж чадахгүй байсан хэмээн бэр тань ярьж байсан. Амаргүй байв уу?
-Ай, тэр тэгэлгүй яахав. Азарга эргээд 7-8 км яваад үзүүрт хөтлөөд явчихаар нь “яасан ч эрт дээр гаргадаг юм бэ дээ” гэж бодож байлаа. /хоолой нь цахиртав/
-Гэр бүлийн тань нэрийг өргөсөн хүүдээ урмын үг хэлсэн үү?
-Миний хүү тэнгэрлиг хүү юм даа л гэсэн, өөр юу гэхэв. Тэнгэрлиг хүний морь л давхидаг юм шүү дээ. /нулимс унагав/
-Олон удаа тантай уулзаж байсан. Гэхдээ нулимс унагаж байхыг тань хараагүй юм байна?
-Нас яваад уян болж байгаа юм байлгүй дээ.
-Эрүүл энх байж урт удаан наслан төр түмнээ баясгаж яваарай.
А.Тэлмэн
-Өнөөдрийн арга хэмжээнүүдийн талаар Тод манлай ямар бодолтой байгаа вэ?
-Би энэ холбоог үүсгэн байгуулагчийн нэг. Нэг үе ажил төрөлд нь оролцож, хийлцэж явсан одоо бол харах, шинжих л үүрэгтэй болж дээ. Залуу улс гэдэг чинь яасан ч сайхан юм бодож сэтгэдэг юм.
-Уяачийн тангараг өргөх үед юу бодогдож байх юм?
-Хүний ёс жудаг, хурдан морь гэдэг агуу сайхан юмыг зөв чигт нь залж сайхнаар нь авч явах тухай л бодогдож байлаа. Энэ тангараг зөв зүйтэй явдал болж.Зөвхөн уяачид гэлтгүй сургуулийн хүүхдийн сурах бичигт оруулаад багаас нь монгол ахуй соёлоо дээдлэн эрхэмлэдэг болгох хэрэгтэй юм байна.
-Могой жилд Монгол уяачдаас төрсөн анхны Хөдөлмөрийн баатар болж, морин жилд төрийн наадамд гурван үеэрээ азарга түрүүлгэсэн хэмээн шинэ амжилтын эзэн боллоо?
-Би 1978 онд анх төрийн наадамд азарга түрүүлгэсэн. Түүнээс хойш 26 жилийн дараа хүүгийн хонгор азарга улсын наадамд түрүүллээ. Монгол төрийн их баяр наадамд ХХ зууны эхэнд өвгөн ноён Пүрэвжав гэдэг хүн гурван үеэрээ азарга түрүүлгэсэн байдаг юм.
-Танайхыг л анхдагч гэж бодож байлаа?
-Өвгөн ноён Пүрэвжав, Пүрэвжавын хүү Доржсүрэн, Доржсүрэнгийн хүү Пунцагнамжил гэж гурван үеэрээ төрийн наадамд азарга түрүүлгэсэн улс даа. Түүний дараачийнх энэ зууны эхэнд манайхан төрийн наадамд гурван үеэрээ азарга түрүүлгэсэн айл болж байна. Ер нь гурав, дөрвөн үеэрээ төрийн наадамд морь айрагдуулсан хүмүүс бол цөөнгүй бий. Харин түрүүлгэсэн нь цөөн байх.
-“Монгол тулгатны 100 эрхэм” нэвтрүүлэгт оролцохдоо “би амьдралдаа гурван удаа унаж сэхсэн хүн. Сүүлд сэрэхдээ арай удаан ч Хөдөлмөрийн баатар цолтой ирлээ. Энэ жил ер нь баллаж мэднэ шүү” хэмээж байсан. Нээрэн ч амны бэлгэ даган төрийн наадамд азарга түрүүлгэлээ шүү дээ. Тэр үед азаргаа түрүүлнэ хэмээн тооцож байсан хэрэг үү?
-Сайхан л юм даа. Аливаа юм хэмжээ, хугацаатай байдаг шүү дээ. Жишээ нь, би анх 1996 онд 1921 номертой Сүхбаатарын одон авч байлаа. Тэгээд хувьсгал ялсан оны дугаартай одонгийн гэрчилгээ авлаа гээд их бэлгэшээж байсан. Дараа нь би Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар цолыг өөрийнхөө төрсөн өдрөөр гардаж авсан. Би чинь 1950 оны бар жилтэй хүн. 1951 оны эхэнд битүүний урд өдөр буюу хуучнаар тоос гөвдөг 29-нд төрсөн юм билээ. Яг тэр өдрөө Хөдөлмөрийн баатар болсон. Тухайн үед нэвтрүүлэгт орж байхдаа азаргаа түрүүлнэ гэж бат итгээгүй ч горьдож байсан. Түүнийгээ л хэлсэн юм. Олон жил адуу дагасан хүн байна. Нэг барагцаа байна аа. Түрүүлдэггүй юмаа гэхэд айрагдана. Харин яг хэцүү нэртийг атгаж чадах болов уу гэж бодож байсан. Түүнийгээ л цухуйлгасан юм.
-Азарга уралдааныг харж чадахгүй байсан хэмээн бэр тань ярьж байсан. Амаргүй байв уу?
-Ай, тэр тэгэлгүй яахав. Азарга эргээд 7-8 км яваад үзүүрт хөтлөөд явчихаар нь “яасан ч эрт дээр гаргадаг юм бэ дээ” гэж бодож байлаа. /хоолой нь цахиртав/
-Гэр бүлийн тань нэрийг өргөсөн хүүдээ урмын үг хэлсэн үү?
-Миний хүү тэнгэрлиг хүү юм даа л гэсэн, өөр юу гэхэв. Тэнгэрлиг хүний морь л давхидаг юм шүү дээ. /нулимс унагав/
-Олон удаа тантай уулзаж байсан. Гэхдээ нулимс унагаж байхыг тань хараагүй юм байна?
-Нас яваад уян болж байгаа юм байлгүй дээ.
-Эрүүл энх байж урт удаан наслан төр түмнээ баясгаж яваарай.
А.Тэлмэн
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Лхагва, 17:46 минут Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- Лхагва, 11:21 минут МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
- 2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна