Армиас төрсөн Тод манлай
Армиар овоглосон Архангайн Хотонт сумын уугуул нэгэн бол МУ-ын Тод манлай уяач Ц. Аюуш билээ. Багаасаа л үеийнхнийхээ нэгэн адил хурдан морь унаж, баяр бахдал, зовлон жаргалыг нь амсаж явсан түүнийг хувь тавилан өөрийн эрхгүй хөтлөн адуунд орчихсон гэдэг. Тэдний ээж аав Хужирын гол, Цагаан сумаар нутаглах ба үхэр, хонины фермд сааль саадаг байжээ. Аюуш хүү ээжийнхээ дүү болох Содноо, Чимиддорж гэх хоёр ахынхаа уясан хурдан морьдыг унана. Бяцхан хүүгийн сэтгэлд тэр жилийн нэгэн наадам санаанаас нь огт гардаггүй байсан гэх. Долоон настай жаалхүү анх удаа сумын наадмын үзсэн нь энэ байлаа. Энд Содноо ахынх нь хээр морь түрүүлж, бас болоогүй Содноо ах барилдан түрүүлжээ. Тэнд л наадам гэж нар хүртэл инээсэн баярын амтыг мэдэрч, гуанзны хуушуурын гурил нь хүртэл гоё үнэртэй байдгийг анх мэдэрсэн дээ хэмээн хожмоо хүүхэд насныхаа тухай дурсамжиндаа өгүүлсэн байдаг юм. Ийнхүү “дэлхийтэй танилцаж явсан” хүү сумынхаа дунд сургуулийг төгсөөд 1974 онд цэрэгт мордож Зүүнбаянгийн 149 дүгээр ангид хуваарилагдан очжээ. Тэнд радиолакацийн курст нэг жил суралцаад шууд офицер болж армитай ажил амьдралаа холбоод олон олон жилийн нүүрийг үзсэн байдаг юм.
Аяа Алдарт анх Монгол улсын Тод манлай уяач Гарамжав гуайн туслах уяачаар шавь орсноор моринд илүү хорхойсох болжээ. Ингээд 1984 оноос эхлэн улсын их баяр наадамд хурдан морьдоо уралдуулж эхэлжээ. Анх их нас, даага хоёр сойж, алаг даага нь 15-аар ирэх нь тэр. Унаган адууны амжилтанд урамшсан Аюуш морь уях төрийн их хэрэгт уйгагүй шамдсаар найман жилийн дараа төрийн зарлигт наадмаас анхны хишгээ хүртэх нь тэр. Магнай тэнийн баярласан тэр наадам бол 1992 он буюу АХ-ын 71 жилийн ойн улсын наадам байлаа. Тэр жилийн наадмын өмнөхөн бусад адуугаа уралдуулаад ганц хээр морьтой ирээд айрагдсан нь энэ асан аж. Аяагийн хээр морь тэр жил тасархай хурдан байжээ. Тухайн үед Доржсүрэнгийн хээр, Аюушийн хээр хоёрыг л хардаг, ярьдаг жил байсан гэдэг. Хээр мориныхоо буянаар Аюуш уяач анх удаа төв цэнгэлдэхэд хөл тавьж үзэв. Төрийн асрын өмнө ажнай хүлгээ айргаар мялаалгаж, өөрийнхөө нэр цолыг анх удаа дуудуулав. Тэгэхдээ ардын армийн гэж цоллуулсангүй. Сэргэлэн сумаар цоллуулчихав. Гэтэл Сэргэлэнд Аюуш гэж уяач хэн байдаг билээ гэж сэтгүүлч, морь судлаач А.Баярмагнай сурвалжлан Ардын армийн офицер болохыг тогтоож “Улаан од” сонинд бичээдэхэж. Уг нь Аюуш армиараа цоллуулчихаар ажил тасалж морь уясан зэмэнд унаж магад гэж болгоомжилсон хэрэг байж л дээ.
Ийнхүү наадмаас хойш долоо хоногийн дараа Жадамбаа генерал түүнийг дуудууллаа. “Авахуулж дээ” гэж бодсоор л яваад ортол харин ч эсрэгээрээ эргэдэг байгаа. Яамны удирдлага түүнийг хүлээн авч “Чи одоо БХЯ-ны уяач болсон”-ыг дуулгажээ. Тэгээд ирэх жилээс морьдоо армийн нэр дээр уралдуул. 15 хоногийн цалинтай чөлөө олгоно. Яг л тамирчинтай адил бэлтгэлд гарч байна гэж бод гэх нь тэр. Ингэж л нар гийсэн нэгэн өдөр армийн албан ёсны уяач болж байжээ. Түүнээс хойшхи он жилүүд түүний хувьд жинхэнэ оргил жилүүд байлаа. 2001 он гэхэд Аюуш уяач улс болон бүсийн наадмаас дөрвөн түрүү, 27 айраг хүртсэн байв. Зөвхөн хязаалан шүдлэнгээр дөрвөн түрүү авч, “Гээдэн хээр”-ийг нэг зунд гурван том наадамд түрүүлгэсэн адтай уяач бол Аюуш агсан байлаа. “Ах нь адуугүйгээр нэг ч хонож нэг ч хонож чадахгүй, тиймдээ л өвлийн хүйтэн хаврын хавсаргыг хайхралгүй хөдөө хөхөрч, гадаа гандаж явахав. Тэгээд ч адуун дээрээ байж багачуулынхаа тарыг танина шүү дээ. Нөгөө талаар би чинь уяач л болохоос армийн хошууч хүн. Цэргийн хүн даргын тушаалыг л биелүүлэх учиртай. Миний үүрэг бол армийн морьдыг сайхан давхиулах” хэмээн жаргалтай нь аргагүй инээх энэ эрхэм өдгөө холоо яваад багагүй хугацаа өнгөрчээ. Гэсэн үр хүүхдүүд, шавь нар нь түүний үргэлжлэл болон энэ цагийн түүхийг бичилцсээр л явна.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна